Từ một câu chuyện tình cờ gặp gỡ, trao đổi với tài xế “chạy xe không” từ Bắc vào Nam, ông Nguyễn Xuân Phúc – Tổng Giám Đốc công ty CP Logistics U&I đã bật ra ý tưởng thành lập sàn giao dịch vận tải (GDVT) trực tuyến www.vietnamtrucking.vn. Giờ ông Phúc đã là Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vận chuyển Việt Nam (VTRUCK), Nhà đầu tư đã có cuộc trao đổi với ông về ý tưởng trên.
Ông Nguyễn Xuân Phúc – Tổng Giám Đốc Công ty CP Logistics U&I, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vận chuyển Việt Nam (VTRUCK)Theo thống kê hiện nay có khoảng 40% lượng phương tiện vận chuyển đường bộ chỉ vận chuyển hàng hóa một chiều. Lý do người có nhu cầu vận chuyển hàng hóa không biết rất nhiều phương tiện vận chuyển đã giao hàng xong và quay trở về mà không có hàng. Về phía chủ phương tiện họ cũng không biết trên hành trình quay về của phương tiện có rất nhiều hàng hóa đang chờ được vận chuyển mà chưa tìm ra được phương tiện phù hợp. Đó chính là nguyên nhân làm cho giá cước vận chuyển đường bộ hiện nay rất cao.
NĐT: Sàn GDVT trực tuyến (www.vietnamtrucking.vn), là ý tưởng mới lạ, mang tính tiên phong, ông có thể cho biết xuất phát từ đâu, hay học hỏi theo mô hình của các nước khác?
Ông Nguyễn Xuân Phúc: Ý tưởng thành lập sàn GDVT trực tuyến cũng rất tình cờ. Trước đây, trong 1 lần đi công tác vào dịp gần tết nguyên đán, tôi gặp một tài xế xe container ở Hà Nội. Qua câu chuyện, tôi được biết anh tài xế này vận chuyển hàng từ TP Hồ Chi Minh ra Tuyên Quang và đang trên đường quay về TP HCM. Tuy nhiên, anh đang chạy xe không có hàng. Hỏi ra tôi mới biết anh không tìm được hàng để chở về do không có mối quan hệ tại miền Bắc. Tôi hỏi thêm, “nếu như có hàng về thì với mức phí như thế nào anh có thể làm được”? Anh tài xế trả lời rằng: “Chỉ cần người ta trả tiền dầu với tiền qua trạm phí là em chạy liền”.
Từ câu chuyện tình cờ đến việc giải quyết sự lãng phí cho tài xế, kết nối giao dịch cho doanh nghiệp và rộng hơn là giải quyết sự lãng phí cực lớn cho toàn xã hội trên tuyến Bắc – Nam như thế nào?
Ông Nguyễn Xuân Phúc: Tôi bắt đầu tập trung nghiên cứu, tìm hiểu về 180.000km đường bộ của Việt Nam với tuyến xương sống xuyên suốt là quốc lộ 1A. Hàng ngày, một lượng hàng hóa khổng lồ được vận chuyển ra Bắc vào Nam thông qua tuyến xương sống này. Vận tải đường bộ vẫn là một phương thức vận chuyển được lựa chọn nhiều nhất do tính linh động và tiện lợi, thời gian cũng rút ngắn đáng kể so với các phương thức khác. Thế nhưng, cước phí vận chuyển đường bộ hiện nay còn quá cao. Tại sao? Nhiều người cho rằng cước vận chuyển đường bộ cao là do các loại chi phí như xăng dầu cao, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải phải trả phí sử dụng đường bộ, phí bảo trì đường bộ… và còn rất nhiều các khoản chi phí khác nữa. Điều này là hoàn toàn chính xác, nhưng theo quan điểm của chúng tôi thì chưa đủ.
Bên cạnh đó, hàng năm vào mùa cao điểm thì việc tìm kiếm phương tiện vận chuyển hàng hóa rất khó khăn do lượng cầu vượt xa cung. Tuy nhiên, vào mùa thấp điểm trong năm các chủ phương tiện lại rất khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn hàng. Điều này đã gây ra một sự lãng phí lớn về nhiên liệu, làm các doanh nghiệp phải chịu một chi phí vận chuyển cao do tính giá một chiều.
Ý tưởng xây dựng một sàn giao dịch, một kênh thông tin kết nối cung cầu vận tải, đặc biệt cho các chuyến xe quay về nhằm tiết kiệm chi phí, tăng doanh thu cho doanh nghiệp vận tải, đồng thời giảm cước phí vận chuyển hàng hóa cho các doanh nghiệp và chủ hàng đã được hình thành.
Thực tế sàn GDVT trực tuyến này hoạt động như thế nào và hiệu quả ra sao?
Ông Nguyễn Xuân Phúc: Sàn GDVT hoạt động theo nguyên tắc giao dịch thương mại điện tử, là tổ hợp các dịch vụ trực tuyến phục vụ nhu cầu thuê hoặc cho thuê xe vận chuyển hàng hóa. Chúng tôi đã ban hành quy chế hoạt động của Sàn GDVT trực tuyến trên trang web www.vietnamtrucking.vn. Các bên (chủ hàng, chủ phương tiện) tham gia sẽ đăng ký tài khoản thành viên và VTRUCK sẽ cấp cho các thành viên này một số quyền để thực hiện các thao tác trên sàn như đăng tin tìm hàng, tìm phương tiện, đặt chỗ trước, tìm kiếm và tham gia đấu thầu, tra cứu hành trình…
Mục tiêu VTRUCK là trở thành cầu nối giữa khách hàng và doanh nghiệp vận tải hàng hóa, là thương hiệu uy tín trên thị trường thuê xe vận tải trực tuyến.
Sau khi các bên tham gia đăng tải nhu cầu vận chuyển hoặc năng lực vận chuyển của mình lên sàn thì nhân viên của sàn sẽ kết nối các nhu cầu với các đơn vị vận chuyển phù hợp nhất. Khách hàng cũng có thể tự mình chọn một đối tác phù hợp với mình nhất và xác nhận, khi đó sàn cũng sẽ giúp kết nối cung cầu cho các khách hàng. Nhân viên Dịch vụ Khách hàng liên hệ với doanh nghiệp vận tải để điều xe và liên lạc lại với khách hàng [bằng điện thoại và/hoặc thư điện tử (email)] để xác nhận, trao đổi thông tin chi tiết về chuyến xe được lựa chọn. Giao dịch chính thức giữa khách hàng và doanh nghiệp vận tải được hình thành và lưu vào hệ thống dữ liệu theo dõi hành trình chuyến xe.
Mỗi giao dịch thành công, sàn sẽ thu một khoản phí môi giới nhất định để duy trì hoạt động của sàn và để đầu tư thêm các tiện ích phục vụ khách hàng.
Chắc hẳn ông gặp nhiều trở ngại và khó khăn khi lần đầu áp dụng mô hình sàn GDVT trực tuyến? Ông có các giải pháp để vượt qua?
Ông Nguyễn Xuân Phúc: Chúng tôi là dân logistics không có kinh nghiệm trong lĩnh vực thương mại điện tử nên bước đầu gặp rất nhiều khó khăn trong việc biến ý tưởng thành thực tế. Chúng tôi cũng là một trong các mục tiêu tấn công của tin tặc làm sai lệch thông tin và làm xấu hình ảnh của VTRUCK.
Khi sàn bắt đầu hoạt động thì chúng tôi lại đối mặt ngay với những khách hàng và nhà xe lợi dụng sàn để kết nối với nhau và sau đó thì họ giao dịch riêng để không phải trả phí cho sàn. Thói quen hợp tác truyền thống cũng là một trở ngại đối với chúng tôi, khách hàng và nhà xe vẫn thích cách hợp tác biết người, biết mặt để tạo sự tin tưởng lẫn nhau.
Sàn GDVT trực tuyến là một khái niệm rất mới đối với phần đông khách hàng và doanh nghiệp vận tải Việt Nam. Làm thương mại điện tử là “đốt tiền” và thậm chí đốt nhiều tiền. Chúng tôi phải đầu tư ban đầu khá lớn nhưng nếu mong có lãi ngay từ vài năm đầu thì chắc chắn chúng tôi đã không làm.
Tôi và các cộng sự phải tập trung nghiên cứu, học hỏi các hình thức giao dịch TMĐT tương tự từ các mô hình của nước ngoài để từ đó có kinh nghiệm để cải tiến, nâng cấp sàn giao dịch của mình. Chúng tôi hợp tác với một đối tác chuyên cung cấp các giải pháp CNTT để triển khai hoạt động của sàn đồng thời đảm bảo an ninh, an toàn dữ liệu và thông tin của các đối tác.
Đối với các đối tác lợi dụng sàn chúng tôi dùng các biện pháp tuyên truyền, vận động kết hợp với các biện pháp sàng lọc để loại bỏ những phần tử không có thiện chí hợp tác. Chúng tôi cũng tiến hành ký kết hợp đồng hợp tác lâu dài với các chủ hàng, các chủ phương tiện để tạo sự gắn kết mang tính chất cộng sinh. Chúng tôi cũng đang có kế hoạch hợp tác với các ngân hàng lớn để đảm bảo việc thanh toán phí vận chuyển cho các chủ phương tiện ngay sau khi họ hoàn thành nghĩa vụ vận chuyển của mình.
Sàn GDVT trực tuyến www.vietnamtrucking.vn sẽ hoạt động ổn định và giúp giải bài toán chi phí vận chuyển cho không chỉ tuyến Bắc – Nam mà còn trên phạm vi toàn quốc.
Liệu có thật sự mang lại lợi ích cho DN, cho nền kinh tế Việt Nam?
Ông Nguyễn Xuân Phúc: Chúng tôi là những doanh nhân, nên việc gì chúng tôi làm đều ít nhiều mang lại lợi ích chung cho doanh nghiệp, cho cộng đồng. Sàn GDVT trực tuyến là bước đột phá góp phần tạo ra các liên kết giữa cung và cầu vận chuyển hàng hóa trên toàn quốc. Ở mức độ nào đó nó cũng đã giúp các doanh nghiệp tham gia sàn tiết kiệm được một phần chi phí. Trong tương lai, khi hình thức thương mại điện tử này trở nên phổ biến hơn thì chắc chắn nó sẽ đem lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp, giúp hạ thấp chi phí logistics mà hiện nay đang chiếm một tỷ lệ khá cao trong tổng chi phí của các doanh nghiệp.
Ông có các đề xuất gì để sàn hoạt động thật hiệu quả, minh bạch mang lại lợi ích cho các bên tham gia?
Ông Nguyễn Xuân Phúc: Chúng tôi kiến nghị Bộ GTVT phối hợp với Bộ Công thương xây dựng quy chế quản lý cho loại hình hoạt động này để các bên tham gia có cơ sở tuân thủ theo pháp luật. Các bộ ngành nên rà soát lại các sàn GDVT đang hoạt động để chọn ra một số đơn vị có đủ năng lực tham gia giao dịch vận tải trên toàn quốc. Việc tổ chức hội thảo về sàn GDVT như vừa rồi là cần thiết, tuy nhiên chúng tôi cũng rất chạnh lòng vì chúng tôi đã hoạt động một thời gian rồi mà các cơ quan quản lý nhà nước gần như không hề biết sự tồn tại của chúng tôi, để rồi bây giờ mới chuẩn bị lên kế hoạch thành lập sàn. Ngoài ra, chúng tôi cũng rất cần các phương tiện thông tin đại chúng hỗ trợ chi phí quảng bá cho hoạt động sao cho hiệu quả.
Ngọc Lan